قرص خواب و انواع قرص های خواب آور

قرص خواب آور می تواند گاهی برای کوتاه مدت یک درمان مؤثر برای برخی انواع بی خوابی مزمن باشد.

اما قرص خواب هم مانند هر داروی دیگری می تواند عوارض جانبی داشته باشند. یکی از عوارض جانبی بالقوه آن خواب آلودگی روزانه است.

داروهای خواب دارای قدرت خواب آلودگی قدرتمندی هستند و به این دلیل می توانند مفید باشند که میل به خواب زیادی در شما ایجاد می کنند. اما قطعا هیچ کس دوست ندارد این خواب آلودگی پس از بیدار شدن نیز ادامه یابد.

قرص خواب چند ساعت اثر دارد و چه وقت آنرا مصرف کنیم؟

یکی از راه های کم کردن خطر خواب آلودگی روزانه، مصرف قرص خواب در زمان مناسب، یعنی شب است. بیشتر قرص های خواب آور باید درست قبل از رفتن به رختخواب مصرف شوند(منبع).

شما باید قرص خواب را تنها برای داشتن یک خواب خوب شبانه مصرف کنید. این بدان معنا است که شما باید دارو را حداقل هفت تا هشت ساعت قبل از این که از خواب بیدار شوید، مصرف کرده باشید.

اما یک مطالعه جدید نشان می دهد که بسیاری از افراد در اواسط شب، قرص خواب آور مصرف می کنند. محققان ایم مطالعه را بر روی تقریبا 2000 نفر را که برای شان قرص خواب تجویز شده بود، بررسی کردند.

نتایج نشان می دهد که 20 درصد از شرکت کنندگان، مصرف یک داروی خواب در اواسط شب، گزارش کرده اند. برخی از آنها حتی قرص خواب را دو بار در یک شب مصرف کردند.

مصرف قرص خواب در اواسط شب، به شدت خطر خواب آلودگی در طول روز را افزایش می دهد. این امر همچنین منجر به افزایش خطر برخاستن از رختخواب در حالی که هنوز کاملا هوشیار نیستید، می شود. این موضوع نیز به نوبه خود می تواند منجر به مشکلی مانند “خواب در حین رانندگی” شود.

انواع قرص خواب

بیش از یکصد و پنجاه دارو با خاصیت خواب آوری وجود دارد که هریک از این داروها در شرایط خاصی ممکن است کمک کننده باشند ولی بطور کلی در اغلب افراد مبتلا به بیخوابی مزمن، قرص های خواب آور در نهایت و در بلند مدت باعث تشدید مشکل بی خوابی می شوند و کمکی به بهبود وضعیت مزمن نخواهند کرد (منبع).

در ادامه، برخی از انواع داروهای خواب آور را بررسی می کنیم:

آنتی هیستامین ها

آنتی هیستامین ها در درجه اول برای درمان آلرژی و بیماری هایی مانند سرما خوردگی و آنفلوآنزا استفاده می شود. عارضه اصلی این داروها خواب آلودگی است ، بنابراین می توان از آنها برای مشکلات خواب در کوتاه مدت نیز استفاده کرد.

موارد زیر بصورت قرص خواب آور از طریق داروخانه ها و گاهی بدون نسخه در دسترس است:

• دیفن هیدرامین (نیتول)
• سیتریزین
• پرومتازین (فنرگان ، سامینکس)

آنتی هیستامین ها معمولا طولانی اثر هستند و بنابراین اغلب روز بعد اثر خماری و خواب آلودگی دارند.

همچنین مثل هر داروی خواب آور دیگری اگر بطور منظم مصرف شوند، اثرشان از بین خواهد رفت.

آنتی هیستامین ها در موارد زیر باید با احتیاط مورد استفاده قرار گیرند:

• مردان با بزرگی پروستات
• هر کسی با مشکلات ادرار (احتباس ادرار)
• هر کسی که مبتلا به گلوکوم باشد (فشار چشم )
• سابقه بیماری کبد
• سابقه صرع
• سابقه ابتلا به پورفیریا (یک بیماری نادر و ارثی)

آنتی هیستامین ها نباید در دوران بارداری یا در دوران شیردهی استفاده شوند.

شایع ترین عوارض جانبی آنتی هیستامین ها

• گیجی و سرگیجه
• سردرد
• کابوس
• بی قراری
• خستگی
• تاری دید
• خشکی دهان
• بی قراری
• احتباس ادراری

عوارض جانبی نادر آنتی هیستامین ها

• اختلال در گلبول های قرمز و سفید در خون
• اختلالات ریتم قلب
• از دست دادن اشتها
• فشار خون پایین
• اسپاسم عضله
• حساسیت به نور خورشید
• ناراحتی معده
• حرکات تیک مانند

قرص خواب ملاتونین

ملاتونین هورمونی طبیعی است که توسط غده صنوبری تولید می شود – غده ای در مغز که پاسخ بدن به چرخه شبانه روزی 24 ساعته را تنظیم می کند.

ملاتونین جزو کم خطر ترین داروهای خواب آور است اما ممکن است در برخی افراد اصلا موثر نباشد.

ملاتونین در موارد زیر بیشتر استفاده می شود:

• به عنوان مکمل بی خوابی برای بزرگسالان 55 سال به بالا
• فقط برای استفاده کوتاه مدت در افراد دچار بی خوابی حاد
• در سفرهای بین قاره ای برای تنظیم مجدد ساعت خواب
• قرص ملاتونین برای کودکان و نوجوانان زیر 18 سال توصیه نمی شود (اما ممکن است در شرایط خاص استفاده شود).

قرصهای خواب آور بنزودیازپینی

این داروهای خواب آور معمولا عوارض جانبی جدی در بلند مدت ایجاد می کنند و فقط برای استفاده کوتاه مدت در حد زیر یک ماه مناسب هستند

برخی از این داروها عبارتند از:

• آلپرازولام
• دیازپام
• کلونازپام
• لورازپام

اختلال عدم توانایی حفظ خواب و مصرف قرص خواب

بسیاری از افراد مبتلا به بی خوابی در اواسط شب از خواب بیدار می شوند و برای بازگشت به خواب تلاش فراوانی می کنند. این مشکل «اختلال عدم توانایی حفظ خواب» نامیده می شود.

اینترمزو (Intermezzo) یکی از قرص های خواب آور و یک نوع زولپیدم است که سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای اختلال عدم توانایی حفظ خواب تایید کرده است. تنها این دارو را می توان در اواسط شب مصرف کرد. شما باید آن را زمانی مصرف کنید که حداقل چهار ساعت از میزان خواب کامل تان باقی مانده است.

در خصوص این که آیا قرص خواب برای شما مناسب است یا خیر، با پزشک خود مشورت کنید. و همیشه نکات ایمنی برای مصرف قرص های خواب را به دقت دنبال کنید.

موثرترین گزینه درمان بی خوابی، درمان شناختی رفتاری یا CBT-I است.

این درمان به شما کمک می کند که استراتژی های جدیدی را برای خواب بهتر یاد بگیرید. درمان شناختی رفتاری ممکن است شامل روش هایی مانند کاهش استرس، ریلکسیشن و مدیریت برنامه خواب باشد.

چنانچه به طور مداوم از مشکل بی خوابی رنج می برید و این موضوع بر کیفیت زندگی تان تاثیر گذاشته است، می توانید همین امروز با کلینیک خواب ما نیز تماس حاصل نمایید.

منابع:

1- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5449130/

2- https://www.jneurosci.org/content/35/41/13889.short

3- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26194576/

4- https://www.sleepfoundation.org/insomnia/treatment

5- https://bjgp.org/content/69/686/e657