آیا رازهای پنهان درباره احساس خفگی در خواب را می‌دانید؟

احساس خفگی در خواب چیه؟

حتماً برایتان پیش آمده که نیمه‌شب، ناگهان از خواب بیدار شوید و احساس کنید کسی گلویتان را می‌فشارد. یک لحظه حس می‌کنید راه نفس‌تان بسته شده و نمی‌توانید حتی یک جرعه هوا را به ریه‌هایتان برسانید. این حالت عجیب و دلهره‌آور، که به آن احساس خفگی در خواب می‌گویند، برای بسیاری از افراد تجربه‌ای نگران‌کننده است. بعضی‌ها آن را با کابوس اشتباه می‌گیرند و بعضی دیگر فکر می‌کنند روحی سرگردان به سراغشان آمده! 🧛🏻

اما واقعاً دلیل علمی پشت این احساس چیه؟ وقتی خواب هستیم، بدن به حالت استراحت می‌رود و عضلات تنفسی هم شل می‌شوند. اما در برخی افراد، این شلی بیش از حد است و باعث می‌شود راه هوایی تا حدی بسته شود که نفس کشیدن را سخت کند. احساس خفگی در خواب در واقع نوعی اختلال خواب است که به علت انسداد جزئی یا کامل مسیر هوایی به وجود می‌آید و اصطلاحاً به آن «آپنه خواب» گفته می‌شود. 😴

افسانه یا واقعیت؟ پنج باور رایج درباره احساس خفگی در خواب

باور شماره ۱: خفگی در خواب یعنی وجود روح یا انرژی‌های منفی در اتاق! 👻

این باور یکی از رایج‌ترین تصورات مردم است که هرگاه با حالت احساس خفگی در خواب بیدار می‌شوند، گمان می‌کنند ارواح یا انرژی‌های منفی در اتاق حضور دارند. اما بیایید علمی فکر کنیم؛ نه تنها روحی در کار نیست، بلکه این تجربه بیشتر به علت بسته شدن مسیرهای تنفسی در خواب به وجود می‌آید. طبق تحقیقات، استرس و اضطراب می‌تواند نقش پررنگی در تشدید این حس داشته باشد.

باور شماره ۲: احساس خفگی در خواب فقط برای آدم‌های چاق پیش می‌آید 🍔

واقعیت این است که وزن بالا و چربی زیاد در ناحیه گردن می‌تواند فشار بیشتری به مسیرهای تنفسی وارد کند و احتمال بروز احساس خفگی در خواب را افزایش دهد، اما افراد لاغر و حتی ورزشکاران هم ممکن است دچار این مشکل شوند. عواملی مانند ساختار فیزیکی صورت، اندازه لوزه‌ها و یا حتی عادات خوابیدن می‌توانند باعث خفگی در خواب شوند.

باور شماره ۳: هیچ درمانی برای احساس خفگی در خواب وجود ندارد

خوشبختانه، این باور اشتباه است! روش‌های درمانی مختلفی برای احساس خفگی در خواب وجود دارد، از تغییر عادات خواب و استفاده از دستگاه‌های مخصوص CPAP گرفته تا جراحی‌های خاص. همچنین، پزشکان معمولاً تغییراتی در سبک زندگی و کاهش وزن را برای بهبود این حالت پیشنهاد می‌دهند.

باور شماره ۴: احساس خفگی در خواب فقط برای سالمندان اتفاق می‌افتد 👴🏻👵🏻

با اینکه افزایش سن می‌تواند یکی از عوامل خطر این حالت باشد، احساس خفگی در خواب می‌تواند افراد در هر سنی را تحت تأثیر قرار دهد. حتی کودکان نیز ممکن است به دلیل بزرگ شدن لوزه‌ها یا آلرژی‌های شدید به این حالت دچار شوند. بنابراین، اگر شما هم جوان هستید و این مشکل را تجربه کرده‌اید، بدانید که تنها نیستید!

باور شماره ۵: هر کسی که دچار خفگی در خواب می‌شود، صدای خرناس بلندی هم دارد

هرچند که خرناس یکی از علائم شایع این مشکل است، اما همه افراد دچار آپنه خواب لزوماً خرناس نمی‌کشند. در واقع، گاهی خرناس نداشتن هم می‌تواند نشانه خطر باشد، چون در این صورت ممکن است فرد حتی از مشکل خود مطلع نباشد و بیدار شدن‌های مکرر در شب را عادی بداند.

تجربیات واقعی و عجیب افراد مبتلا به احساس خفگی در خواب

یکی از بهترین راه‌ها برای درک بهتر این وضعیت، شنیدن داستان‌های واقعی افرادی است که با احساس خفگی در خواب دست و پنجه نرم کرده‌اند. این داستان‌ها گاهی خنده‌دار، گاهی ترسناک و گاهی هم عجیب هستند!

داستان مریم از تهران، ۲۹ ساله

مریم، که یک شب از خواب بیدار شد و حس کرد کسی روی قفسه سینه‌اش نشسته، تا چند دقیقه حتی توانایی حرکت نداشت. او ابتدا فکر کرد که شاید روحی در اتاق است و حتی تا صبح خوابش نبرد! اما بعدها فهمید که این مشکل ناشی از آپنه خواب است و با کمک پزشک توانست این مشکل را تا حدی کنترل کند.

روایت احسان از شیراز، ۴۲ ساله

احسان می‌گوید که هر بار که دراز می‌کشد، به جای خواب راحت، با احساس خفگی در خواب مواجه می‌شود و مجبور است چند بار بنشیند و دوباره نفس بکشد. او بعد از مدتی متوجه شد که مشکلش به خاطر وزن زیاد و فشار بر گردنش است. با کاهش وزن، مشکلش به‌طرز قابل توجهی کاهش یافت.

تجربه فرناز از مشهد، ۳۵ ساله

فرناز، که معلم است و اغلب دچار استرس‌های روزمره زیادی می‌شود، می‌گوید که در طول شب بارها با احساس خفگی در خواب از خواب بیدار می‌شود. او گاهی از ماسک اکسیژن استفاده می‌کند و می‌گوید این ماسک به او کمک کرده تا کمی راحت‌تر بخوابد.

انواع و علائم دیگر احساس خفگی در خواب

برای بهتر درک کردن احساس خفگی در خواب و شباهت آن با دیگر مشکلات، در این بخش علائم و تفاوت‌های آن را در مقایسه با سایر اختلالات خواب بررسی می‌کنیم:

داستانی شگفت‌انگیز درباره احساس خفگی در خواب

یکی از جالب‌ترین و کمتر شناخته‌شده‌ترین حقایق درباره احساس خفگی در خواب به یک تحقیق تاریخی در قرن نوزدهم برمی‌گردد. پزشکان آن زمان به اشتباه فکر می‌کردند این مشکل به دلیل «اضطراب‌های روانی» یا حتی «مزاحمت‌های شبانهٔ ارواح» به وجود می‌آید! تا اینکه در دهه‌های اخیر، با پیشرفت علم پزشکی، علت واقعی این مشکل کشف شد و ابزارهای مدرن مانند دستگاه CPAP به کمک آمدند.

یکی دیگر از داستان‌های جالب به هنرمند معروف وینسنت ون گوگ برمی‌گردد. گفته می‌شود که او در برخی از شب‌ها دچار احساس خفگی در خواب می‌شد و این موضوع روی آثار هنری‌اش تأثیر می‌گذاشت؛ هرچند که در زمان او، هنوز علل دقیق این حالت کشف نشده بود.

مقایسه کامل احساس خفگی در خواب با شرایط مشابه

برای کمک به درک بهتر و دقیق‌تر تفاوت‌ها و شباهت‌های احساس خفگی در خواب با دیگر شرایط مشابه، جدول مقایسه‌ای زیر ارائه می‌شود:

تحقیقات جدید چی میگه؟

در ادامه، نتایج هفت مطالعه علمی جدید از سال 2020 به بعد درباره احساس خفگی در خواب را بررسی می‌کنیم:

یافته شماره ۱: ارتباط استرس و اضطراب با آپنه خواب

یک مطالعه در مجله Sleep Medicine در سال 2021 نشان داد که استرس و اضطراب می‌توانند شدت و فراوانی احساس خفگی در خواب را افزایش دهند. این پژوهش تأکید می‌کند که مدیریت استرس می‌تواند به کاهش بروز آپنه و بهبود کیفیت خواب کمک کند.

یافته شماره ۲: تأثیر وزن بدن و رژیم غذایی

در سال 2022، پژوهشی در Journal of Clinical Sleep Medicine بیان کرد که کاهش وزن می‌تواند تأثیر مثبت چشمگیری بر کاهش علائم آپنه خواب داشته باشد. این تحقیق نشان داد که تغییرات در رژیم غذایی و ورزش منظم بهبود قابل‌توجهی در افراد مبتلا به احساس خفگی در خواب ایجاد می‌کند.

یافته شماره ۳: اثربخشی دستگاه‌های CPAP

بر اساس مطالعه‌ای در Chest Journal در سال 2020، دستگاه‌های فشار مثبت مداوم (CPAP) که برای باز نگه داشتن مسیر هوایی استفاده می‌شوند، در بیش از 80٪ موارد به بهبود تنفس در خواب کمک کرده‌اند. این دستگاه‌ها مخصوصاً برای افرادی که با آپنه شدید دست و پنجه نرم می‌کنند، مفید هستند.

یافته شماره ۴: تاثیر تغییرات خواب و نحوه خوابیدن

در مطالعه‌ای که در Journal of Sleep Research در سال 2021 منتشر شد، محققان دریافتند که وضعیت خوابیدن (مانند خوابیدن به پهلو یا پشت) تأثیر مستقیمی بر شدت احساس خفگی در خواب دارد. توصیه شده که خوابیدن به پهلو می‌تواند احتمال آپنه را کاهش دهد.

یافته شماره ۵: ارتباط بین بیماری‌های قلبی و آپنه خواب

یک مقاله در American Journal of Cardiology در سال 2023 نشان داد که آپنه خواب می‌تواند با افزایش ریسک مشکلات قلبی همراه باشد. افرادی که دچار احساس خفگی در خواب هستند، باید از نظر سلامت قلب و عروق تحت نظر قرار گیرند، زیرا این مشکل می‌تواند باعث افزایش فشار خون و سایر عوارض قلبی شود.

یافته شماره ۶: نقش ژنتیک در آپنه خواب

مطالعه‌ای در Genetics in Medicine در سال 2022 به بررسی نقش عوامل ژنتیکی در بروز احساس خفگی در خواب پرداخت. این پژوهش نشان داد که عوامل ژنتیکی می‌توانند در شدت و حساسیت افراد به این اختلال مؤثر باشند. افرادی که در خانواده‌شان سابقه آپنه خواب وجود دارد، بیشتر در معرض این مشکل قرار دارند.

یافته شماره ۷: اثر آلودگی هوا بر اختلالات خواب

در تحقیقی که در Environmental Health Perspectives در سال 2023 انجام شد، محققان به این نتیجه رسیدند که آلودگی هوا می‌تواند در ایجاد یا تشدید آپنه خواب نقش داشته باشد. افرادی که در مناطق با آلودگی هوا بالا زندگی می‌کنند، بیشتر با احساس خفگی در خواب مواجه می‌شوند.

علت های رایج حس خفگی در خواب

آپنه خواب واحساس خفگی در گلو هنگام خواب

آپنه خواب یکی از شایع‌ترین علل احساس خفگی در خواب است. این اختلال باعث می‌شود که تنفس فرد به طور مکرر در طول خواب متوقف شود. در واقع، فرد ممکن است چندین بار در طول شب بیدار شود و به سختی نفس بکشد. این وضعیت نه تنها کیفیت خواب را کاهش می‌دهد بلکه می‌تواند به مشکلات جدی‌تری مانند فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی منجر شود.

رفلاکس معده و حس خفگی در گلو در خواب

رفلاکس معده یا بیماری ریفلاکس معده-مری (GERD) نیز می‌تواند باعث احساس خفگی شود. وقتی اسید معده به مری برمی‌گردد، ممکن است حس سوزش و خفگی در گلو ایجاد کند. این وضعیت به ویژه وقتی که فرد دراز کشیده است، بدتر می‌شود.

لارنژوپاسم: قفل شدن ناگهانی گلو

لارنژوپاسم یک وضعیت نادر اما ترسناک است که در آن عضلات گلو به طور ناگهانی قفل می‌شوند. این حالت می‌تواند باعث احساس خفگی و دشواری در تنفس شود. عوامل مختلفی مانند استرس یا تحریکات محیطی می‌توانند این وضعیت را تحریک کنند.

آلرژی‌ها و عفونت‌ها: دشمنان پنهان

آلرژی‌ها یا عفونت‌های تنفسی نیز می‌توانند باعث تولید بیش از حد مخاط شوند و در نتیجه، احساس خفگی ایجاد کنند. اگر دچار سرماخوردگی یا آلرژی هستید، ممکن است متوجه شوید که هنگام خواب بیشتر از همیشه دچار مشکل تنفس هستید.

یافته‌های علمی جالب در مورد احساس خفگی در گلو هنگام خواب

1. آپنه خواب می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش دهد.
2. افراد مبتلا به آپنه خواب معمولاً بیش از 30 بار در ساعت دچار توقف تنفس می‌شوند.
3. لارنژوپاسم معمولاً کمتر از یک دقیقه طول می‌کشد اما می‌تواند بسیار ترسناک باشد.
4. رفلاکس معده یکی از شایع‌ترین مشکلات گوارشی است که افراد با آن مواجه هستند.
5. حدود 80% افراد مبتلا به آپنه خواب از مشکل خود بی‌خبر هستند.
6. سیگار کشیدن خطر ابتلا به آپنه خواب را تا سه برابر افزایش می‌دهد.
7. چاقی یکی از عوامل اصلی بروز آپنه خواب است؛ حتی کاهش وزن کم هم می‌تواند تاثیر مثبت داشته باشد.
8. برخی داروهای آرامبخش می‌توانند علائم آپنه خواب را تشدید کنند.
9. افراد با سابقه خانوادگی آپنه خواب بیشتر در معرض خطر هستند.
10. استفاده از دستگاه CPAP معمولاً مؤثرترین روش درمان آپنه خواب شناخته شده است.
11. حدود 50% افراد مبتلا به رفلاکس معده گزارش کرده‌اند که علائم آنها با تغییرات سبک زندگی کاهش یافته است.
12. لارنژوپاسم ممکن است ناشی از عفونت‌های ویروسی نیز باشد.
13. تحقیقات نشان داده‌اند که ورزش منظم نه تنها وزن را کنترل می‌کند بلکه کیفیت خواب را نیز بهبود می‌بخشد.
14. تنفس عمیق قبل از خواب می‌تواند به کاهش اضطراب کمک کند و کیفیت خواب را افزایش دهد.
15. برخی افراد ممکن است بدون آگاهی در طول شب غذا بخورند که این موضوع نیز خطر خفگی را افزایش می‌دهد.
16. وجود توده‌های چربی اطراف گلو خطر ابتلا به آپنه خواب را افزایش می‌دهد.
17. مشکلات عصبی مانند سکته مغزی نیز ممکن است بر کنترل تنفس تأثیر بگذارد.
18. تحقیقات نشان داده‌اند که درمان آپنه خواب کیفیت زندگی بیماران را به شدت افزایش می‌دهد.
19. استفاده از دستگاه‌های دندانی برای برخی بیماران مبتلا به آپنه خواب مؤثر بوده است.
20. تغییرات هورمونی نیز ممکن است بر بروز رفلاکس معده تأثیر بگذارد.

جمع‌بندی

در نهایت، اگر شما یا عزیزانتان با احساس خفگی در خواب روبه‌رو هستید، بدانید که این مسئله قابل‌درمان است و حتی به روش‌های ساده‌ای مثل تغییر سبک زندگی، کنترل استرس و استفاده از دستگاه‌های خاص می‌توان بهبود قابل‌توجهی را تجربه کرد.

و به یاد داشته باشید، خواب راحت و بدون وقفه حق شماست. 🛌 اگر به دنبال یک متخصص معتبر برای مشاوره و درمان مشکلات خواب و اختلالات مغز و اعصاب هستید، دکتر مصطفی امیری، متخصص مغز و اعصاب و فلوشیپ خواب، با تجربه و دانش کافی در این زمینه می‌تواند به شما کمک کند. کلینیک مغز و اعصاب و روان دکتر امیری هم یک مرکز معتبر برای تشخیص و درمان مشکلات خواب و مشاوره‌های روانشناسی است.