نحوه درمان بی خوابی مزمن چگونه است؟

بررسی اجمالی

بی خوابی یک اختلال خواب بسیار شایع است که ممکن است در آن مشکلِ به خواب رفتن، حفظ خواب یا هر دو وجود داشته باشد. یک سوم از آمریکایی ها گزارش می دهند که میزان خواب توصیه شده در هر شب که حداقل هفت ساعت است را دریافت نمی کنند.

مشکل بی خوابی دوره ای که به عنوان بی خوابی حاد شناخته می شود، بسیار شایع است. بی خوابی حاد چند روز یا چند هفته طول می کشد و اغلب در طول زمان استرس یا تغییرات سبک زندگی رخ می دهد.

مشکل بی خوابی ای که بیش از سه شب در هفته و به مدت سه ماه یا بیشتر ادامه یابد، در دسته بی خوابی مزمن قرار دارد. این مشکل با نام اختلال بی خوابی مزمن نیز شناخته شده است.

انواع بی خوابی مزمن

دو نوع بی خوابی مزمن وجود دارد: اولیه و ثانویه.

بی خوابی اولیه در اثر سایر بیماری های پزشکی یا داروها نیست و دانشمندان هنوز علت آن را درک نکرده اند. جهت بررسی این وضعیت، از اسکن های تخصصی MRI استفاده می شود. بی خوابی اولیه ممکن است با تغییر در سطوح شیمیایی خاص مغز مرتبط باشد، اما تحقیقات همچنان در حال انجام است.

بی خوابی ثانویه به دلیل شرایط یا بیماری های دیگر ایجاد می شود. این بدان معنی است که این یک علامت است که با برخی از مشکلات روانی مانند استرس های عاطفی، تروما و مشکلات پزشکی، الگوهای خاص زندگی یا مصرف داروها و مواد شیمیایی خاص همراه است.

علائم بی خوابی مزمن

بی خوابی مزمن می تواند منجر به بروز علائمی در شب و همچنین در طول روز شود و ممکن است توانایی شما در انجام امور روزانه تان را تحت تأثیر قرار دهد.

علائم بی خوابی مزمن عبارتند از:

•          مشکل در به خواب رفتن

•          بیدار شدن از خواب در طول شب

•          مشکل حفظ خواب یا مشکل در به خواب رفتن مجدد

•          خیلی زود از خواب بیدار شدن

•          خستگی یا خواب آلودگی روزانه

•          احساس خستگی پس از خواب شبانه

•          خشم و تحریک پذیری

•          تغییرات خلقی، مانند احساس افسردگی

•          دشواری در تمرکز

•          مشکلات حافظه

•          افزایش خطاها و حوادث

علل بی خوابی مزمن

عوامل بسیاری وجود دارد که می تواند منجر به بروز بی خوابی مزمن شود، اما بی خوابی اغلب با یک وضعیت پزشکی مرتبط است. بعضی از داروها و محرک ها همراه با الگوهای شیوه زندگی نیز می توانند منجر به بی خوابی مزمن شوند.

بی خوابی مزمن می تواند ناشی از برخی مشکلات درازمدت پزشکی باشد، از جمله:

•          مشکلات تنفسی، مانند: آسم، بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) و آپنه خواب

•          نارسایی احتقانی قلب

•          دیابت

•          ریفلاکس اسیدی

•          پر کاری تیروئید

•          فیبرومیالژیا

•          درد

•          سندرم پای بی قرار

•          یائسگی

•          بی اختیاری ادرار

•          استرس و فشار، هم از لحاظ جسمی و هم عاطفی

•          اضطراب

•          افسردگی

•          اختلال دو قطبی

•          بیماری آلزایمر

•          بیماری پارکینسون

برخی از داروها و محرک های خاص ممکن است موجب بی خوابی مزمن شوند. این موارد شامل:

•          الکل

•          داروهای ضد افسردگی

•          مسدود کننده های بتا

•          کافئین

•          داروهای شیمی درمانی

•          داروهای سرماخوردگی و آلرژی محتوی سودوافدرین

•          دیورتیک ها (ادرارآور ها)

•          مواد مخدر غیر قانونی مانند کوکائین و غیره

•          نیکوتین

•          مسهل های محرک

الگوهای خاصی در سبک زندگی ممکن است منجر به بیخوابی مزمن شود. این موارد شامل:

•          معکوس شدن شیفت کاری

•          سفرهای مکرر به مناطق مختلف با ساعات متفاوت که منجر به جت لگ می شود

•          عدم فعالیت بدنی

•          خوابیدن مکرر در روز

•          نداشتن برنامه منظم برای خواب و بیداری

•          محیط خواب نا مناسب

درمان بی خوابی مزمن

گزینه های درمانی خانگی و حرفه ای بسیاری برای بی خوابی مزمن در دسترس است. درمان بی خوابی مزمن به علت آن بستگی دارد و ممکن است شامل مصرف دارو یا درمان برای رفع یک بیماری زمینه ای باشد.

علاوه بر درمان هر گونه مشکلات موجود، پزشک ممکن است یک یا ترکیبی از چند گزینه درمان بیخوابی مزمن را توصیه کند.

درمان رفتاری شناختی (CBT)

تحقیقات نشان می دهد که درمان رفتاری شناختی در درمان بیخوابی مزمن به اثربخشی یا حتی مؤثرتر از مصرف داروهای خواب است. این درمان شامل آموزش خواب و عادات خواب بهتر است. این روش همچنین به شما می آموزد که باورها و رفتارهایی را که با توانایی شما را در به خواب رفتن مختل می کنند، تغییر دهید.

برخی از استراتژی های CBT که به طور خاص بر بی خوابی متمرکز می شوند، و به نام CBT-I شناخته می شوند، عبارتند از:

•          تکنیک های شناختی – نوشتن مشکلات، افکار منفی یا نگرانی ها قبل از رفتن به رختخواب ممکن است به فرد در خالی کردن ذهن از اغتشاشات کمک کند و او را در رسیدن به یک خواب راحت یاری دهد.

•          کنترل محرک – این شامل تغییر رفتاری است که ذهن شما را برای مقابله با خواب آماده می کند. تنظیم زمان خواب و بیداری، بخشی از این استراتژی است. مثال های دیگر، استفاده از رختخواب تنها برای خواب و رابطه جنسی است و این که اگر در عرض چند دقیقه قادر به خوابیدن نیستید، اتاق خواب خود را ترک کنید.

•          محدودیت خواب – این درمان شامل محدود کردن مقدار زمانی که شما در رختخواب سپری می کنید، از جمله اجتناب از چرت زدن است. هدف این است که شما از خواب کافی محروم شوید تا در هنگام خواب به اندازه کافی خسته شوید. بدین ترتیب، هنگامی که خواب شما بهبود می یابد، مدت زمان ماندن در رختخواب نیز افزایش می یابد.

•          تکنیک های آرامش بخش – تمرین تنفس، یوگا، مدیتیشن هدایت شده و سایر تکنیک ها برای کاهش تنش عضلانی و کنترل تنفس و ضربان قلب به کار می روند تا بتوانید آرام شوید و راحت تر به خواب بروید.

•          تناقض نمایی – این استراتژی شامل تمرکز بر بیدار شدن در رختخواب، به جای انتظار برای رفتن به خواب است. این کمک می کند تا نگرانی و اضطراب بیش از حد ناشی از ناتوانی در به خواب رفتن کاهش یابد. این روش  موثر ترین آموزه در درمان بی خوابی مزمن است.

داروها

داروهای تجویزی و مکمل های خواب بدون نسخه (OTC)  بسیاری وجود دارد که ممکن است به خواب شما کمک کند.

با وجودی که مصرف دارو موثر است، اما پزشکان به طور معمول به دلیل عوارض جانبی مصرف قرص های خواب آور، آن ها را توصیه نمی کنند. این عوارض می تواند شامل خواب آلودگی روزانه، فراموشی، راه رفتن در خواب، مشکلات تعادل و زمین خوردن باشد. بعضی از کلاس های قرص خواب نیز موجب ایجاد وابستگی می شوند.

برخی از داروهای تجویزی که برای درمان بی خوابی مزمن مورد تایید قرار می گیرند، عبارتند از:

•          آمبین (زولپیدم)

•          لونستا  (اسزوپیکلون)

•          سوناتا (زالپلون)

•          دوکسپین (سیلنور)

•          راملتئون (روزرم)

•          بلسومرا  (سوورکسانت)

•          رستوریل (تمازپام)

داروهایی که موجب ایجاد خواب می شوند، ممکن است شامل موارد زیر باشند:

•          دیفن هیدرامین (بنادریل)

•          دگزیلامین سوکسینات

•          ملاتونین

•          ریشه سنبل الطیب

•          چای بابونه

همیشه قبل از مصرف داروهای بدون نسخه که به خواب کمک می کنند، از جمله داروهای طبیعی مانند ملاتونین و ریشه سنبل الطیب، با پزشک خود مشورت کنید. داروهای بدون نسخه هم درست مانند داروهای تجویزی می توانند عوارض جانبی ناخواسته ای ایجاد کنند و با سایر داروها تداخل داشته باشند.

دوست عزیز، چنانچه به طور مداوم از مشکل بی خوابی رنج می برید و این موضوع بر کیفیت زندگی تان تاثیر گذاشته است، می توانید همین امروز با کلینیک خواب ما نیز تماس حاصل نمایید.

شاد و سلامت باشید.

تحقیق و ترجمه: مینو زرفش