آیا تا کنون درباره خواب چند مرحله ای چیزی شنیده اید؟

خواب چند مرحله ای یا چند فازی (Polyphasic Sleep) شامل چندین اپیزود خواب کوتاه است. به طور کلی این نوع خواب مشتمل بر یک اپیزود طولانی مدت خواب چند ساعته، همراه با چند  چرت کوتاه مدت 20 دقیقه ای در سراسر روز است. در ادامه این مطلب در مورد خواب چند مرحله ای توضیحات مفصلی ارائه داده ایم.

خواب چند مرحله ای چیست؟

اکثر متخصصین خواب توصیه می کنند که خواب باید بین 7 و 9 ساعت در شب باشد. اما برخی افراد بنا به دلایلی نمی خواهند زمان زیادی را صرف خواب خود کنند. اینجاست که پای خواب چند مرحله ای به میان می آید. این نوع خواب، روند جدیدی است که از اپیزود  های بسیار کوتاه تر خواب تشکیل شده که در ساعات روز و شب تقسیم می شوند.

هم خواب مونوفازیک (خواب تک مرحله ای 6 تا 9 ساعته) و هم خواب دو فازی (خواب دو مرحله ای 3 تا 4 ساعته) از لحاظ تاریخی رایج و از لحاظ بیولوژیکی برای انسان طبیعی به شمار می روند. تحقیقات نشان داده است که هر دو نوع این خواب های روتین می توانند معماری خواب سالم و آرام را همراه با استراحت مناسب به ارمغان بیاورند.

در مقابل، افرادی که به صورت چند مرحله ای می خوابند، بین 2 تا 7 ساعت از کل زمان خود را صرف خواب می کنند که عموما با یک اپیزود خواب طولانی مدت چند ساعته و چندین خواب کوتاه 20 دقیقه ای در طول روز همراه است. پیروان این روش اذعان دارند که بدن به واسطه این برنامه با سرعت بیشتری وارد خواب REM می شود و کمترین زمان نیاز به خواب را در بدن ایجاد می کند.

خواب چند مرحله ای چه تفاوتی با خواب منقسم دارد؟

الگوهای خواب چند مرحله ای ممکن است شبیه به اختلال ریتم خواب و بیداری غیر 24 ساعته یا اختلال ریتم نامنظم خواب و بیداری باشد. با این حال، خواب چند فازی، متفاوت از این اختلالات خواب است؛ زیرا افرادی که به صورت چند مرحله ای می خوابند، خواب شان را از این رو محدود می کنند تا بهره وری شان افزایش یابد، در حالی که افراد مبتلا به اختلالات خواب از روی خواب شان را محدود نمی کنند.

در عمل، خواب چند مرحله ای ممکن است بیشتر شبیه به سندرم خواب ناکافی باشد (که همچنین به نام سندرم خواب ناکافی ناشی از مسائل رفتاری شناخته می شود)، که در آن افراد به طور عمدی خواب خود را محدود می کنند تا زمان بیشتری را صرف انجام چیزهای دیگر مانند بازی کردن گیم های ویدئویی، کار و یا ورزش می کنند.

آیا خواب چند مرحله ای طبیعی است؟

طبق نظر اکثر دانشمندان، انسان ها به طور طبیعی چند مرحله ای نمی خوابند، زیرا ما برای پیشروی در تمام مراحل لازم خواب به دوره های طولانی تر خواب نیاز داریم. اما انسان ها گاهی اوقات می توانند از خواب چند مرحله ای برای انطباق خود با شرایط محیطی شدید استفاده کنند: به عنوان مثال، قایقرانان قایق های بادبانی باز، فضانوردان در ماموریت های فضایی و پرسنل عملیات ویژه نظامی، رژیم های خواب چند مرحله ای را دنبال می کنند.

بر خلاف انسان ها، جوندگان به طور طبیعی خوابی چند فازی دارند که در آن به جای یک یا دو اپیزود طولانی، برای چندین اپیزود کوتاه مدت می خوابند.

خواب چند مرحله ای خطری ندارد؟

افرادی که به صورت چند مرحله ای می خوابند، این روند را به عنوان یک روش کارآمد برای خواب خود تلقی می کنند. با این حال، پیامد های سندرم خواب ناکافی نشان می دهد که محدودیت خواب مزمن و عمدی می تواند جوانب منفی متعدد با یک شیب تند به همراه داشته باشد.

اثرات جانبی سندرم خواب ناکافی شامل خستگی بیش از حد روزانه، افزایش خطر تصادفات وسایل نقلیه و سوانح شغلی، ناهنجاری های طولانی مدت و اختلال عملکرد متابولیکی و کاهش پاسخ ایمنی است.

دوست عزیز، چنانچه به طور مداوم از مشکل بی خوابی رنج می برید و این موضوع بر کیفیت زندگی تان تاثیر گذاشته است، می توانید همین امروز با کلینیک خواب ما نیز تماس حاصل نمایید.

شاد و سلامت باشید.

تحقیق و ترجمه: مینو زرفش