مراقبت از فردی که درگیر اعتیاد شده می تواند بسیار دشوار باشد و اگر این موضوع در مورد شما صدق می کند، چگونه می توانید به آن فرد کمک کنید. اگر یکی از عزیزان تان به زولپیدم اعتیاد پیدا کرده باشد، شناسایی مشکل و نحوه کمک به آن بسیار مشکل تر است.

زولپیدم که با نام تجاری آمبین شناخته می شود، یک داروی خواب نسبتا رایج است که اغلب به عنوان داروی غیر اعتیاد آور و بی ضرر در نظر گرفته می شود. با این حال، گزارش های متعدد و موارد بررسی شده مشخص کرده اند که این دارو می تواند منجر به سوء مصرف، وابستگی و علائم شدید ترک شود.

آیا زولپیدم خطرناک است؟

زولپیدم یک داروی موثر بر سیستم عصبی مرکزی (CNS) است، بنابراین اگر در دوزهای بالا و یا در ترکیب با سایر محرک های CNS مانند الکل، تریاک، داروهای مسکن یا آرامش بخش های عضلانی مصرف شود، اثرات آن می تواند ویرانگر باشد. بسیاری از مصرف کنندگان پس از قطع این دارو، علائمی از جمله اضطراب، گرایش به مصرف، بی خوابی، و تشنج را تجربه کرده اند.

حتی مصرف این دارو به صورت تجویزی هم خطراتی در پی دارد. به عنوان مثال، زولپیدم می تواند منجر به خواب آلودگی شدید، و افزایش خطر حوادث و آسیب به بدن شود. این خطر به اندازه ای عظیم است که در سال 2013 سازمان غذا و داروی آمریکا، برچسب آن را اصلاح کرد تا اجتناب از انجام فعالیت هایی که نیاز به هوشیاری روانی بالایی دارند، مانند رانندگی، حتی روز بعد از مصرف دارو را هشدار دهد.

افراد مصرف کننده در حالی که تحت تاثیر زولپیدم قرار دارند حتی ممکن است فعالیت هایی انجام دهند که در روز بعد هیچ خاطره ای از آن به یاد ندارند. این فعالیت ها می توانند از طیف خفیف (خوردن یا صحبت کردن) تا خطرناک یا کاملا خطرناک (مقاربت جنسی یا رانندگی) متفاوت باشد. بر اساس گزارشات شبکه هشدار سوء مصرف مواد (DAWN)، اتاق اورژانس شاهد افزایش حدود 220 درصدی واکنش های خطرناک مربوط به زولپیدم از سال 2005 تا 2010 بوده است و این فاجعه بزرگی محسوب می شود.

حقایقی درباره زولپیدم از زبان دکتر مصطفی امیری، متخصص اختلالات خواب:

علائم اعتیاد به زولپیدم چیست؟

علائم و نشانه های زیر ممکن است نشان دهنده اعتیاد به زولپیدم باشد:

نمایش تغییر در رفتار مانند افزایش افسردگی یا تحریک پذیری و یا واکنش ظاهری به تجربیات غیر معمول مانند توهم.
به یاد نیاوردن مکالمه ای که با شما داشته است.
سوء مصرف دارو (مصرف دارو در دوزهای بالاتر یا به دلایلی غیر از آنچه که برای نسخه اصلی در نظر گرفته شده بوده).
مصرف زود هنگام زولپیدم در شب به دلیل تجربه اثرات آرام بخش و خواب آور.
تجربه علائم ترک هنگام مصرف نکردن دارو یا اتمام آن.
تلاش برای بیدار نگه داشتن خود پس از مصرف آن، به منظور تجربه اثرات بالقوه نشاط آور آن.
ملاقات با پزشکان متعدد جهت دریافت نسخه های بیشتر از این دارو.

همچنین توجه داشته باشید که خطر اعتیاد به زولپیدم در افراد مبتلا به سابقه مصرف الکل یا سوء مصرف یا وابستگی به مواد یا تشخیص روانپزشکی در افراد، افزایش می یابد.

کمک به ترک زولپیدم در افراد

هنگامی که اطمینان حاصل کردید که یکی از عزیزان تان به زولپیدم اعتیاد پیدا کرده است، باید بدانید که بهترین کمکی که برای ترک زولپیدم در آنها می توانید انجام دهید چیست. با این حال، برخی از کمک هایی که می توانید در حق عزیزان خود و حتی خودتان انجام دهید عبارتند از:

خودتان را آموزش دهید و تغییرات علائم و رفتارها را یادداشت کنید. به طور کلی، بالا بردن اطلاعات خود درباره زولپیدم و همچنین اعتیاد به آن به شما اجازه می دهد با درک و آگاهی بیشتری با این مشکل برخورد کنید. یادداشت کردن تغيير رفتار همچنین به فردی که علائم وابستگی را انکار می کند، به بهترین نحو کمک می کند. مهم است که توجه داشته باشیم که هرگونه شواهدی از تغییر رفتار یا علائم به تنهایی نمونه هایی از نگرانی های شما در جهت ارائه کمک به آنها باشد نه این که آنها را شرمسار کند.
آنچه می خواهید بگویید و چگونگی بازگو کردنش را آماده کنید. هنگامی که جهت کمک به درمان به عزیزی نزدیک می شوید، بهتر است با آمادگی قبلی باشید به طوری که شما بتوانید به راحتی افکار و احساسات خود را به شیوه ای آرام بیان کنید. این روش، شانس این که فرد به شما آنچه که باید بگوید را افزایش خواهد داد. به عنوان مثال، سعی کنید آرام باشید و بیشتر از این که اظهارات کلی خود را در مورد شخصیت او بیان کنید، بر روی رفتارهای خود تمرکز کنید.
یک برنامه داشته باشید. داشتن برنامه، شما را قادر می سازد تا از مقابله های غیر سازنده خود به خودی که می تواند مانع از دریافت کمک توسط فرد مورد نظرتان شود، جلوگیری کنید. ممکن است لازم باشد گزینه های ذکر شده در زیر را در نظر بگیرید. این می تواند شامل ترغیب این عزیز برای ملاقات با پزشک یا متخصص اعتیاد، برنامه ریزی برای ترک یا استفاده از روش تقویت جامعه و آموزش خانواده (CRAFT) باشد.
خودتان را حمایت کنید. هر چه سالمتر باشید، بهتر می توانید از عزیز تان حمایت کنید. ممکن است شرکت در جلسات مشاوره فردی یا پیوستن به یک گروه پشتیبانی یا کمکی مانند NA (یک گروه مرحله ای برای حمایت از دوستان و خانواده کسانی که با اعتیاد مبارزه می کنند) نیز موثر باشد.

روش های نزدیک شدن به یک فرد درگیر اعتیاد

با یک پزشک یا متخصص اعتیاد ملاقات کنید. فرد مورد نظر را در ملاقلات های پی در پی با پزشکش همراهی کنید تا وضعیت وی را ارزیابی کند. پزشک و بیمار برای رسیدن به نتیجه باید راه طولانی ای را طی کنند. موسسه ملی مواد مخدر (NIDA) در خصوص نوجوانان و جوانان توصیه می کند برای ترغیب کردن آنها جهت ملاقات با پزشک سعی کنید انگیزه آن ها را برانگیخته کنید؛ زیرا ممکن است به سخنان یک فرد متخصص بیشتر از یک عضو خانواده گوش دهند.

از شفاعت فرد دیگری استفاده کنید. این روش شامل جمع آوری گروهی از افراد در زندگی فرد معتاد است که همان نگرانی ها و تعهدات را برای کمک به بهبودی وی به اشتراک می گذارند. در طی مداخله، اطرافیان این فرصت را دارند تا آنچه را که مشاهده کرده اند، به دوستشان بگویند، این که چگونه زندگی شان را تحت تاثیر قرار داده و این که فرد معتاد چه چیزی را برای کمک دوست دارد. کسانی که به دنبال مداخله هستند اغلب تصمیم می گیرند که به کمک یک متخصص که دارای تجربه در زمینه اعتیاد است، در ارتباط باشند تا بتواند اطمینان حاصل کند که افراد در تعامل با فرد به موثرترین شیوه برخورد می کنند یا خیر.

شرکت در جلسات آموزش خانواده نیز بسیار موثر است. این روش، یک رویکرد مبتنی بر شواهد است که به شما کمک می کند تا تغییراتی را که می توانید برای ایجاد انگیزه جهت دستیابی به درمان در فرد اعمال کنید. این رویکرد شامل درگیری کمتر و به جای آن برگزاری مداخلات بیشتر است.

گزینه های ترک زولپیدم

چندین گزینه وجود دارد که فرد می تواند مادامی که به درمان خود متعهد شده انجام دهد. این گزینه ها عبارتند از:

سم زدایی. با توجه به پتانسیل شدت علائم ترک، بسیاری از افراد به دنبال کمک های دارویی و پزشکی برای سم زدایی ایمن و راحت زولپیدم هستند. این اغلب اولین مرحله قبل از درمان است و می تواند به صورت بستری یا سرپایی اتفاق بیفتد. ابتدا سم را به تدریج از بدن خارج می کنند. بنزودیازپین یا مهارکننده بازجذب سروتونینی انتخابی (SSRI) برای کم کردن ناراحتی های ناشی از آن استفاده می شود.
درمان بستری. کلینیک نه تنها یک محیط کاملا حمایت کننده از بهبود است، بلکه ساختار آن همچنین می تواند به ایجاد الگوها و رفتارهای سالم خواب کمک کند. این می تواند برای افرادی که پس از سم زدایی ناگهان مبتلا به بی خوابی ریباند شده اند، بسیار مهم باشد. بسته به مرکز درمانی، ممکن است استفاده از اتاق های خصوصی برای کم کردن مشکلات خواب مفید باشد. در طول درمان سرپایی، فرد نیز به یک فرصت متداول و متمرکز برای مقابله با هر گونه مشکلاتی که ممکن است موجب سوء مصرف زولپیدم شده است، مانند یک اختلال شایع از جمله اضطراب، داده شود.
درمان سرپایی. پس از سم زدایی موفقیت آمیز و یا اتمام مدت زمان بستری، افراد ممکن است با برنامه درمان سرپایی، درمان خود را ادامه دهند که به اندازه درمان بستری پر فایده است، اما تفاوتش این است که در محیطی که لازم به اقامت نیست و با انعطاف پذیری بیشتری همراه است. این گزینه نسبتا شدت کمتری دارد، اما همچنان عموما مستلزم مشارکت در درمان فردی و گروهی برای رفع هر دو مشکل اساسی و همچنین یادگیری رفتارهای سازگار با پروسه درمان مانند بهداشت خواب است.

دوست عزیز، چنانچه به طور مداوم از مشکل بی خوابی رنج می برید و این موضوع بر کیفیت زندگی تان تاثیر گذاشته است، پیش از اقدام جهت مصرف خودسرانه زولپیدم با کلینیک خواب ما نیز تماس حاصل نمایید.

شاد و سلامت باشید.

تحقیق و ترجمه: مینو زرفش